طبق روایات معصومین علیهم السلام شمار یاران خاص حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) سیصد و سیزده نفرند. که به نظر می رسد حاکمان و زمامداران جهان از میان آن ها برگزیده خواهند شد. در عصر ظهور یاران خاص حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) برگزیدگان اهل زمین بوده و شایستگی های لازم برای تدبیر امور همه ی مردم جهان را دارا خواهند بود.
ایشان در اولین فرصت خود را به مولای خود رسانده , و با آن حضرت بیعت خواهند کرد. [1] احادیث فراوانی در ستایش این گروه ممتاز وارد شده و در قرآن کریم آیاتی است که تأویل به آنان شده است. که در ذیل به بیان برخی از آنان پرداخته شده است :
1- امام محمد باقر و امام صادق علیهما السلام در تأویل سخن خداوند : « وَ لَئنِْ أَخَّرْنَا عَنهُْمُ الْعَذَابَ إِلىَ أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّیَقُولُنَّ مَا یحَْبِسُهُ...» [2] , فرمودند : « مراد از امت معدود, یاران حضرت مهدی(عجل الله فرجه الشریف) است که به تعداد اهل بدر هستند ».[3]
2- از امام صادق علیه السلام درباره ی سخن خدای تعالی : « ... فَاسْتَبِقُواْ الْخَیرَْاتِ أَیْنَ مَا تَكُونُواْ یَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِیعًا ... » [4] ؛ روایت شده است : « مراد اصحاب قائم (عجل الله فرجه الشریف) است که سیصد و سیزده نفر به تعداد افراد جنگ بدر. آنان در ساعتی جمع می شوند ؛ مانند ابرهایی که در پائیز جمع می گردند ».[5]
3- ابان بن تغلب می گوید : با امام محمد باقر علیه السلام در مسجد کوفه بودم , آن حضرت در حالی که دستم را گرفته بود , فرمودند : « ای ابان! سیصد و سیزده نفر به این مسجد خواهند آمد , مردم مکه می دانند که هنوز پدران و اجداد آن افراد به دنیا نیامده اند , شمشیرهایی با خود دارند که روی هر کدام , نام صاحب شمشیر و نام پدرش و حسب و نسبش نوشته شده است , آن گاه منادی ندا می دهد که : « این مهدی است که چون داوود و سلیمان قضاوت می کند , و در قضاوت کردن احتیاجی به دلیل و شاهد ندارد ». [6]
4- محمد بن مسلم از امام باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود : « هنگامی که قائم ما (عجل الله فرجه الشریف) قیام می کند , پشتش را به کعبه تکیه داده و سیصد و سیزده نفر گرد او جمع می شوند و اولین چیزی که می فرماید , این آیه است : « بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُۆْمِنِینَ » سپس می فرماید : « أَنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ » و در این هنگام گروهی متشکل از ده هزار نفر گرد او جمع می شوند و در آن هنگام قیام می کند , پس در روی زمین معبودی به جز خدا باقی نمی ماند.... »[7]
با توجه به آنچه بیان گردید , به نظر می رسد , سیصد و سیزده نفر اصحاب و یاران خاص و به تعبیر امام علی (عج) و امام صادق (عج) « پرچم داران » حضرت مهدی (عج) هستند که هر یک نقش عظیمی در فرمانده ی سپاه و گشودن شهرها و اداره امور و.... دارند. در حالی که یاران عام آن حضرت -یاوران- مومنان صالحی اند که به حضرت مهدی (عج) در مکه و غیر آن ملحق می شوند , زیر پرچمش گرد می آیند و با دشمنان خدا و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می جنگند
به استناد روایات فوق , دسته ای یاران حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) را تنها همان 313 نفر دانسته و دسته ای دیگر , علاوه بر این افراد , حضور ده هزار نفر دیگر را در کنار حضرت مهدی (عج) اعلام داشته اند که برخی برای جمع میان این دو دسته روایات , چند احتمال را بیان کرده اند :
1. دو دسته کردن اصحاب حضرت به جهت اختلاف در درجات اخلاص آنها است , به این نحو که 313 نفر از آنها در کمال درجه ی اخلاص اند , و ده هزار نفر دیگر در مرتبه ای پایین ترند.
2- اختلاف دو دسته در سرعت ملحق شدن آنها و رسیدن آنان به حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) است , به این نحو که 313 نفر از دیگران زودتر به حضرت ملحق می شوند.
3- اختلاف در سرعت ایمان و بیعت نمودن با حضرت است.
4- اختلاف در دفاع نمودن از حضرت باشد. به این معنا که 313 نفر اولین دسته ای است که حضرت را یاری خواهند نمود.
5- اختلاف به لحاظ وظایف و کارهایی است که به جهت اختلاف درجات اصحاب به آنها محول خواهد شد. مثلا 313 نفر از فرماندهان و رئیسانند , بر خلاف بقیه ی افراد.[8]
با توجه به آنچه بیان گردید , به نظر می رسد , سیصد و سیزده نفر اصحاب و یاران خاص و به تعبیر امام علی (عجل الله فرجه الشریف) و امام صادق (عجل الله فرجه الشریف) « پرچم داران » حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) هستند که هر یک نقش عظیمی در فرمانده ی سپاه و گشودن شهرها و اداره امور و.... دارند. در حالی که یاران عام آن حضرت -یاوران- مومنان صالحی اند که به حضرت مهدی (عج) در مکه و غیر آن ملحق می شوند , زیر پرچمش گرد می آیند و با دشمنان خدا و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می جنگند.
پی نوشت :
1. سلیمیان, خدامراد , پرسمان مهدویت , قم : شباب الجنه , چاپ دوم , 1385ش, ص257
2. هود / 8 : « و اگر عذاب را تا چندگاهى از آنان به تأخیر افكنیم ، حتماً خواهند گفت : « چه چیز آن را باز مىدارد؟.... »
3. النعمانى , محمد بن ابراهیم ، الغیبة ، تهران ، مكتبة الصدوق ، 1397ق , ص 241 , ح36
4. بقره / 148 : « ... پس در كارهاى نیك بر یكدیگر پیشى گیرید. هر كجا كه باشید ، خداوند همگى شما را [به سوى خود باز] مى آورد .... »
5. الكلینى ، محمد بن یعقوب بن اسحاق, الكافی , تصحیح : على اكبر غفارى و محمد آخوندى , چاپ چهارم , تهران , دار الكتب الإسلامیة , 1407ه , ج 8 , ص 313 , ح 487
6. مجلسى ، محمد باقر , بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ، بیروت , مۆسسة الوفاء ، 1404ه , ج 52 , ص286 , ح 19 ؛ نیز : النعمانى ، الغیبة ، پیشین , صص 313 و 314 , ح 5
7. همان , ج 52 , صص 191 - 192 , ح24
8. موعود شناسی و پاسخ به شبهات ,
شهربانو زندلشنی
بخش مهدویت تبیان